Pasek boczny artykułu

Pobieranie
PDF

Treść głównego artykułu

Abstrakt

W artykule autorki wskazują na różnorodne aspekty etyczne stosowania w edukacji metody tutoringu zarówno nauczycielskiego, jak i rówieśniczego. Podstawowym wg nich warunkiem etycznej, a zarazem efektywnej relacji tutorskiej jest – zgodnie z koncepcją samostanowienia Ryana i Deci’ego – zaspokojenie podstawowych, uniwersalnych potrzeb wszystkich partnerów interakcji: potrzeby więzi i bezpieczeństwa, potrzeby autonomii i potrzeby kompetencji. Uświadomienie sobie i uwzględnienie w działaniu tych aspektów przyczynić się może do bardziej efektywnego i etycznego korzystania z tutoringu w praktyce edukacyjnej. Autorki zachęcają do zwrócenia uwagi na obszary i czynniki ryzyka w relacji tutorskiej, m.in. ryzyko manipulacji partnerem, aby minimalizować ich wpływ na korzystną dla rozwoju obu stron relację między tutorem a jego uczniem/podopiecznym.

Słowa kluczowe

aspekty etyczne czynniki ryzyka w relacji tutorskiej etyczność i efektywność tutoringu tutoring nauczycielski tutoring rówieśniczy ethical aspects ethics and efficiency of tutoring peer tutoring risk factors in tutoring relationships traditional tutoring

Szczegóły artykułu

Licencja

Licencja

Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.

Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.

Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

 

Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Biogramy autorów

Anna Izabela Brzezińska - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Psychologii

Psycholog, profesor zwyczajny w Instytucie Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz lider Zespołu Wczesnej Edukacji Instytutu Badań Edukacyjnych w Warszawie; członek Komitetu Psychologii PAN, ekspert Fundacji Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komensky’ego, członek Kapituły Funduszu Społecznego Krajowej Rady Notariatu w Warszawie, laureatka Nagrody Marii Weryho-Radziwiłowicz w roku 2010. Członek Komitetów Redakcyjnych czasopism: Studia Psychologiczne, Problemy Wczesnej Edukacji, Forum Dydaktyczne, Dziecko Krzywdzone. Autorka publikacji naukowych i popularno-naukowych z zakresu psychologii rozwoju i edukacji oraz zdrowia publicznego.

Karolina Appelt - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Psychologii

Psycholog, doktor, adiunkt w Zakładzie Psychologii Socjalizacji i Wspomagania Rozwoju w Instytucie Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kierownik Kursu Pedagogicznego przy Instytucie Psychologii UAM w Poznaniu. Interesuje się psychologią rozwoju, w szczególności okresu dzieciństwa oraz psychospołecznymi uwarunkowaniami procesu edukacji. Rozprawę doktorską pt. Psychologiczna analiza funkcjonowania nauczycieli w sytuacji zmiany spo łecznej napisała pod kierunkiem prof. dr hab. Anny I. Brzezińskiej.

Autorka publikacji naukowych i popularno-naukowych dotyczących psychologii rozwoju oraz psychologii edukacji. Współautorka książki Konstruowanie i ewaluacja projektów. Poprawa funkcjonowania osób z ograniczeniami sprawności i ich środowisk (2010, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar).

Jak cytować
Brzezińska, A. I., & Appelt, K. (2013). Tutoring nauczycielski – tutoring rówieśniczy: aspekty etyczne. Forum Oświatowe, 25(2(49), 13–29. Pobrano z https://www.forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/39
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Referencje

  1. Arystoteles (wyd. 1982). Etyka nikomachejska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  2. Bauman, Z. (2012). O edukacji: rozmowy z Riccardo Mazzeo. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
  3. Brockbank, A., McGill, I. (2007). Facilitating reflective learning in higher education. New York, NY: Open University Press, McGraw-Hill.
  4. Brown, A. L., Ferrara, R. A. (2000). Poznawanie stref najbliższego rozwoju. W: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów (wyd. 2, s. 217-258). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
  5. Brzezińska, A. (1997). Refleksja w działalności nauczyciela. Studia Edukacyjne, 3, 113-131.
  6. Brzezińska, A. (2000a). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.), Psychologia: podręcznik akademicki (Tom 3, s. 223-253). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  7. Brzezińska, A. (2000b). Interakcyjny model edukacji w szkole wyższej. W: A. Brzezińska, J. Brzeziński (red.), Ewaluacja procesu kształcenia w szkole wyższej (s. 55-92). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
  8. Brzezińska, A. (2007). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  9. Brzezińska, A. I. (2012). Tutoring w edukacji: kaprys, konieczność czy szansa rozwoju dla ucznia i nauczyciela? W: J. Iwański (red.), Tutoring młodych uchodźców (s. 39-63). Warszawa: Wydawca Stowarzyszenie Praktyków Kultury.
  10. Brzezińska, A., Appelt, K. (2000). Tożsamość zawodowa psychologa. W: J. Brzeziński, M. Toeplitz-Winiewska (red.), Etyczne dylematy psychologii (s. 13-44). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
  11. Brzezińska, A. I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2010). Psychologia rozwoju człowieka. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 95-292). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  12. Brzezińska, A. I., Rycielska, L. (2009). Tutoring jako czynnik rozwoju ucznia i nauczyciela. W: P. Czekierda, M. Budzyński, J. Traczyński, Z. Zalewski, A. Zembrzuska (red.), Tutoring w szkole: między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej (s. 19-30). Wrocław: Towarzystwo Edukacji Otwartej.
  13. Budzyński, M. (2009). Tutoring w ALA Autorskich Liceach Artystycznych i Akademickich. W: P. Czekierda, M. Budzyński, J. Traczyński, Z. Zalewski, A. Zembrzuska (red.), Tutoring w szkole: między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej (s. 63-69). Wrocław: Towarzystwo Edukacji Otwartej.
  14. Cole, M. (2000). Strefa najbliższego rozwoju: tam, gdzie kultura i poznanie współtworzą się wzajemnie. W: A. Brzezińska, G. Lutomski, B. Smykowski (red.), Dziecko wśród rówieśników i dorosłych (wyd. 2, s. 15-38). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
  15. Czekierda, P. (2009). Co możemy zyskać w perspektywie społecznej wprowadzając tutoring do szkoły? W: P. Czekierda, M. Budzyński, J. Traczyński, Z. Zalewski, A. Zembrzuska (red.), Tutoring w szkole: między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej (s. 15-18). Wrocław: Towarzystwo Edukacji Otwartej.
  16. Feuerstein, R., Feuerstein, S. (1994). Mediated learning experience: a theoretical review. W: R. Feuerstein, P. S. Klein, A. J. Tannenbaum, Mediated learning experience (MLE). Theoretical, psychosocial and learning implications (s. 3-51). London: Freund Publishing House Ltd.
  17. Fogel, A., King, B., Shanker, S. (red.). (2008). Human development in the twenty-first century. Visionary ideas from systems scientists. Cambridge: Cambridge University Press.
  18. Pełczyński, Z. (2006). Tutoring wart zachodu Z doświadczeń tutora oksfordzkiego. W: Tutoring w poszukiwaniu metody kształcenia liderów (s. 31-34). Warszawa: Stowarzyszenia Szkoła Liderów.
  19. Rorty, R. (1993). Edukacja i wyzwanie postnowoczesności. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach (s. 96-102). Warszawa - Toruń: IBE/Edytor.
  20. Ryan, R. M., Deci, E. L. (2000a). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68-78.
  21. Ryan, R. M., Deci, E. L. (2000b). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227-268.
  22. Ryan, R. M., Deci, E. L. (2008). Facilitating optimal motivation and psychological well-being across life’s domains. Canadian Psychology, 49, 14-23.
  23. Schaffer, H. R. (2000a). Społeczny kontekst rozwoju psychobiologicznego. W: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów (wyd. 2, s. 72-95). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
  24. Schaffer, H. R. (2000b). Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego. W: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów (2 wyd., s. 150-188). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
  25. Sęk, H. (2001). O wieloznacznych funkcjach wsparcia społecznego. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna i psychologia zdrowia: wybrane zagadnienia (s. 5-19). Poznań. Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
  26. Sęk, H., Brzezińska, A. I. (2008). Podstawy pomocy psychologicznej. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  27. Thelen, E. (2005). Dynamic systems theory and the complexity of change. Psychoanalytic Dialogues, 15(2), 255-283.
  28. van Geert, P. L. C. (1994). Dynamic systems of development: change between complexity and chaos. New York, NY: Prentice Hall/Harvester Wheatsheaf.
  29. Wood, D. (2000). Społeczne interakcje jako tutoring. W: A. Brzezińska, G. Lutomski, B. Smykowski (red.), Dziecko wśród rówieśników i dorosłych (s. 214-245). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
  30. Wygotski, L. S. (1971). Wybrane prace psychologiczne. Warszawa: PWN.