Pasek boczny artykułu

Okładka Forum Oświatowe
Pobieranie
pdf

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Percepcja zmysłowa, a w szczególności widzenie, nieustannie zwraca uwagę pedagogów. W tym artykule omówiono projekt edukacji moralnej jako kształcenia do widzenia i przez widzenie idei praktycznych, który opracował Johann F. Herbart.


Artykuł dzieli się na trzy sekcje. Najpierw zarysowano dzieje widzenia jako ciągle mało zbadanego problemu dydaktycznego. Następnie omówiono węzłowe punkty koncepcji kształcenia do widzenia i przez widzenie, której Herbart poświęcił swoje wczesne prace pedagogiczne i filozoficzne. Na zakończenie prześledzono idee praktyczne jako fundament edukacji moralnej.

Słowa kluczowe

seeing Bildung moral education educational theory of Herbart widzenie kształcenie edukacja moralna Herbart

Szczegóły artykułu

Licencja

Licencja

Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.

Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.

Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

 

Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Biogram autora

Dariusz Stępkowski - Wydział Nauk Pedagogicznych Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

doktor habilitowany, zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego na Wydziale Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Zainteresowania badawcze: pedagogika ogólna, teoria wychowania moralnego, dydaktyka akademicka. Monografie: "Pedagogika ogólna i religia" (2010), "Kształcenie - moralność - demokracja" (2018, współautor), "Istota, sens i uwarunkowania (wy)kształcenia" (2019, współautor).
Jak cytować
Stępkowski, D. (2020). Kształcenie – widzenie – moralność. Herbarta aistetyczne podstawy edukacji moralnej. Forum Oświatowe, 32(1(63), 37–56. https://doi.org/10.34862/fo.2020.1.3
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Referencje

  1. Abramowicz Z. (Red.). (1958). Słownik grecko-polski: T. 1. A–Δ. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  2. Arendt, H. (2006). Kilka zagadnień filozofii moralnej. W: H. Arendt, Odpowiedzialność i władza sądzenia (s. 80–175). Warszawa: Prószyński i S-ka.
  3. Arendt, H. (2010). Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
  4. Asmus, W. (1968). Johann Friedrich Herbart. Eine pädagogische Biographie: Bd. 1, Der Denker 1776–1809. Heidelberg: Meyer–Quelle.
  5. Beekes, R. (2010). Etymological Dictionary of Greek (Vol. 1). Leiden – Boston: Brill.
  6. Benner, D. (1993). Die Pädagogik Herbarts. Eine problemgeschichtliche Einführung in die Systematik neuzeitlicher Pädagogik. Weinheim–München: Juventa Verlag.
  7. Benner, D. (2015). Pedagogika ogólna. Wprowadzenie do myślenia i działania pedagogicznego w ujęciu systematycznym i historyczno-problemowym. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
  8. Benner, D. (2018). Pedagogika ogólna a pedagogika specjalna. Rozważania na temat związku między inkluzją i ekskluzją z perspektywy trzech przyczyn procesów wychowania i kształcenia. In J. Gołkowska, K. Sipowicz, & I. Patejuk-Mazurek (Red.), Tradycja i współczesność pedagogiki specjalnej w tworzeniu społeczeństwa dla wszystkich. W 95-lecie Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (s. 124–138). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
  9. Benner, D., & Stępkowski, D. (2012). Jaskinia jako metafora opisująca procesy kształcenia. Studium transformacji Platońskiej opowieści o jaskini w dyskursach edukacyjnych. In S. Sztobryn, M. Wasilewski, & M. Rojek (Red.), Metamorfozy filozofii wychowania od antyku do współczesności (s. 15–34). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  10. Benner, D., Stępkowski, D., von Oettingen, A., & Peng, Zh. (2018). Kształcenie – moralność – demokracja. Teorie i koncepcje wychowania i kształcenia moralno-etycznego i ich związki z etyką i polityką. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
  11. Ehrenspeck, Y. (1998). Versprechungen des Ästhetischen. Die Entstehung eines modernen Bildungsprojekts. Opladen: Leske und Budrich.
  12. Fijałkowski, A. (2012). Tradycja i nowatorstwo w Orbis sensualium pictus Jana Amosa Komeńskiego. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  13. Fijałkowski, A. (2015). Wstęp. W: J. A. Komeński, Świat w obrazach rzeczy dostępnych zmysłom (s. 5–32). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  14. Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. London – New York: Routledge.
  15. Hattie, J. (2018). Widoczne uczenie się dla nauczycieli. Jak maksymalizować siłę oddziaływania na uczenie się. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
  16. Herbart, J. F. (1887a). Über Pestalozzi´s neueste Schrift: Wie Gertrud ihre Kinder lehrte. An drei Frauen. W: K. Kehrbach (hrsg.), J. F. Herbart´s Sämtliche Werke (Bd. 1) (s. 137–150). Langensalza: Verlag Beyer und Söhne.
  17. Herbart, J. F. (1887b). Pestalozzi’s Idee eines ABC der Anschauung. In K. Kehrbach (Hrsg.), J. F. Herbart´s Sämtliche Werke (Bd. 1) (s. 151–274). Langensalza: Verlag Beyer und Söhne.
  18. Herbart, J. F. (2007). Pedagogika ogólna wywiedzona z celu wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak“.
  19. Herbart, J. F. (2008a). Estetyczne przedstawienie świata jako główne zajęcie wychowania, Pedagogika Kultury, 4, 13–27.
  20. Herbart, J. F. (2008b). Ogólna filozofia praktyczna. Studia Philosophica Wratislaviensia, 3, 121–148.
  21. Herbart, J. F. (2009). Rozważania o podstawach systemu Platońskiego. Studia Philosophica Wratislaviensia, 4, 155–177.
  22. Herbart, J. F. (2010). Główne punkty metafizyki. Studia Philosophica Wratislaviensia, 5(1), 139–165.
  23. Isterowicz, I. (1961). Zasada poglądowości. W: Z. Mysłakowski (kier. zespołu), Wprowadzenie do teorii nauczania (s. 230–274). Warszawa: Książka i Wiedza.
  24. Kędzierska, J. (2003). Kształcenie. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, (T. 2) (s. 858–862). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
  25. Komeński, J. A. (1956), Wielka dydaktyka (K. Remerowa, tłum.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo PAN.
  26. Komeński, J. A. (1957). Mowa o książkach, czyli o sprawnym posługiwaniu się tym najprzedniejszym instrumentem kształcenia umysłu. Warszawa: PIW.
  27. Komeński, J. A. (2015). Świat w obrazach rzeczy dostępnych zmysłom. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  28. Krawiecka, K. (2014). Realizm intelektualny a realizm wizualny w działalności plastycznej osób z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
  29. Kupisiewicz, Cz. (2005). Podstawy dydaktyki. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
  30. Kupisiewicz, Cz. (2010). Szkice z dziejów dydaktyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
  31. Kwieciński, Z. (2004). Wstęp. In Z. Kwieciński, & B. Śliwerski (Red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (T. 1) (s. 11–15). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  32. Kwieciński, Z., & Śliwerski B. (2019). Wstęp. In Z. Kwieciński, & B. Śliwerski (Red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (s. 7–10). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  33. Mysłakowski, Z. (1953). Zasady nauczania i ich charakter. Nowa Szkoła, 6, 614–630.
  34. Niemierko, B. (2007). Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
  35. Okoń, W. (1998). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
  36. Platon (1990). Państwo. Warszawa: AKME.
  37. Prange, K. (2005). Die Zeigestruktur der Erziehung. Grundriss der Operativen Pädagogik. Paderborn–München–Wien–Zürich: Schöningh Verlag.
  38. Sarbiewska, A. (2020). Education and its visibility: School transformation initiatives in Poland. Forum Pedagogiczne, 10(2), 273–288. https://doi.org/10.21697/fp.2020.2.20.
  39. Sigva, R. M. (2011). Kategoria stawania się w refleksji naukowej: konotacje pedagogiczne. W: A. Gaweł, B. Bieszczad (red.), Kategorie pojęciowe edukacji w przestrzeni interdyscyplinarnych interpretacji (s. 33–43). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  40. Stępkowski, D. (2007). Karać czy kierować? W sprawie herbartowskiej kategorii „Zucht”. Horyzonty Wychowania, 6(12), 81–94.
  41. Stępkowski, D. (2010a). Pedagogika ogólna i religia. (Re)konstrukcja zapomnianego wątku na podstawie teorii Johanna F. Herbarta i Friedricha D. E. Schleiermachera. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego.
  42. Stępkowski, D. (2010b). Ukształcalność jako zasada działania edukacyjnego. W sprawie zapomnianej kategorii Herbarta i jej współczesnej reinterpretacji. In M. Kowalski, A. Pawlak, & A. Jamuła-Jurczak (Red.), Przestrzeń edukacyjna – dylematy, doświadczenia i oczekiwania społeczne (s. 37–58). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
  43. Stępkowki, D. (2018a). Relationship between Bildung and seeing: Herbarts concept of aesthetic moral education. In A. Hogenová, N. Pelcová, & D. Rybák (Eds.), Logos in the education, art and sport: International Multidisciplinary Conference (s. 45–65). Charles University, Faculty of Education, Prague.
  44. Stępkowski, D. (2018b). Kształcenie ogólne – wizja pedagogiczna czy utopia? W sprawie translokacji teorii kształcenia ogólnego w powojennym dyskursie pedagogicznym w Polsce. Polska Myśl Pedagogiczna, 4(4), 31–58. https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.002.8641
  45. Stępkowski, D. (2018c). Shaping of morality under school conditions: Herbart and beyond. Scientia et Eruditio, 2, 1–13. https://doi.org/10.31262/2585-8556/2018/2/2/1-13
  46. Stępkowski, D. (2018d). Nauczanie wychowujące – dialogiczna rama dla praktyki edukacyjnej i myślenia ogólnopedagogicznego. Studia z Teorii Wychowania, 9(2(23)), 79–100.
  47. Stępkowski, D. (2019). (Wy)kształcenie w polskiej pedagogice ogólnej. Prolegomena do historii pojęcia. W: K. Maliszewski, D. Stępkowski, & B. Śliwerski, Istota, sens i uwarunkowania (wy)kształcenia (s. 13–72). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
  48. Strzemiński, W. (2016). Teoria widzenia. Łódź: Muzeum Sztuki.
  49. Suchodolski, B. (1959). Przedmowa. W: B. Suchodolski (red.), Zarys pedagogiki (T. 1) (s. 5–8). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  50. Śliwerski, B. (2012). Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.